Neurogene en verworven stoornissen bij volwassenen
Spraakklankstoornissen
Bij volwassenen kunnen twee mogelijke spraakklankstoornissen optreden. Het gaat hier vaak om een neurologische spraakstoornis die optreedt na hersenletsel, zoals een beroerte, hersenbloeding of een ander traumatisch hersenletsel of een neurologische aandoening zoals de ziekte van Parkinson, ALS of multiple sclerose.
Een eerste spraakklankstoornis die kan optreden na hersenschade is spraakapraxie. Spraakapraxie is een aandoening waarbij iemand moeite heeft met het plannen en coördineren van de spraakbewegingen, ondanks dat de spieren in de mond, lippen en tong normaal functioneren. Bij spraakapraxie weet de persoon wat hij of zij wil zeggen, maar ervaart hij of zij problemen bij het correct uitspreken van woorden. Dit kan het communiceren zeer uitdagend maken.
Een tweede stoornis die zich kan manifesteren bij volwassenen is dysartrie. Bij dysartrie werken de spieren die betrokken zijn bij het spreken – zoals die van de tong, lippen, kaak en stembanden – niet goed samen, waardoor de spraak moeilijk verstaanbaar kan worden. De articulatie, toonhoogte en volume van de spraak kunnen verstoord raken, en soms is spreken zelfs zeer vermoeiend.
Verworven taalstoornissen
Afasie is een taalstoornis die optreedt na hersenbeschadiging, zoals een beroerte, hersentrauma of een neurologische aandoening. Deze stoornis beïnvloedt het vermogen om taal te gebruiken, te begrijpen, te spreken, te lezen en te schrijven. Afasie ontstaat door schade aan de taalcentra in de hersenen, meestal in de linkerhersenhelft, en kan variëren in ernst. Afasie is geen verstandelijke beperking; het treft specifiek de taalvaardigheden.
Dysfagie
Dysfagie is een medische term voor slikproblemen, waarbij iemand moeite heeft om voedsel, vloeistoffen of speeksel door te slikken. Dit kan het eten, drinken en soms zelfs het innemen van medicatie bemoeilijken. Dysfagie komt vaak voor bij mensen die een neurologische aandoening hebben gehad, zoals een beroerte, Parkinson, multiple sclerose of dementie. Ook kan het optreden door spier- of zenuwschade na een operatie of door leeftijdsgerelateerde veranderingen in de slikspieren.
